پنج دلیل که گروه‌درمانی برای نوجوانان مشکل‌دار بهترین گزینه است

درمان فردی ابزار فوق‌العاده‌ای است که به نوجوانان کمک می‌کند بر ترس‌های خود غلبه کنند، خلق خود را بهبود بخشند و احساسات‌شان را کندوکاو کنند. اما چرا درمان فردی به این همه نوجوان دارای مشکلات اجتماعی کمک نمی‌کند؟

پاسخ ساده است: اضطراب‌ها یا مشکلات اجتماعی این کودکان (در کلاس‌های درس، گروه‌های درسی، غذاخوری یا زنگ تفریح) در جلسه‌های فردی نمایان نخواهند شد. کودکانی که اضطراب اجتماعی دارند اغلب در جلسات فردی خوب ارتباط برقرار می‌کنند و باهوش یا شوخ‌طبع هستند. علت آن است که در این جلسه‌ها به چالش کشیده نمی‌شوند و با اضطراب‌هایی که در موقعیت‌های اجتماعی با هم‌سالان تجربه می‌کنند مواجه نمی‌شوند.

طبق فراتحلیلی با 56 مطالعه در طول 20 سال که در مجلۀ روان‌شناسی بالینی کودک گزارش شده است، اثبات شده که گروه‌درمانی در مقایسه با دیگر شکل‌های درمان، برای کودکان و نوجوانان اثربخشی بیشتری داشته است. به گزارش این فراتحلیل، به طور متوسط کودکان یا نوجوانانی که با گروه‌درمانی درمان شده بودند شرایط بهتری نسبت به 73 درصد از کودکان و نوجوانانی که گروه‌درمانی دریافت نکرده بودند داشتند.

گروه‌درمانی فرصت بی‌نظیر مشاهدۀ مشکلات اجتماعی نوجوانان را در عمل در اختیار درمانگران قرار می‌دهد. کم‌رویی، قلدری، بی‌توجهی، ترس، اضطراب‌های اجتماعی؛ همۀ این گرایش‌ها در گروه نمایان می‌شوند. گروه‌درمانگر خبره این واکنش‌ها را در لحظه درک و به نوجوانان کمک می‌کند بر عادت‌های بد غلبه کنند و به انتخاب‌های جدید دست بزنند.

گروه‌درمانی بیش از همه برای کدام کودکانی مفید است که از مسائل زیر رنج می‌برند:

• انزوای اجتماعی
• کم‌رویی حاد
• مسائل مربوط به قلدری
• طرد هم‌سالان
• مشکلات مدیریت خشم
• تعارض‌های هویتی

مزایای گروه‌درمانی

گروه‌درمانی باشگاهی برای مهارت‌های اجتماعی است. نوجوان‌ها از تجربۀ گروهی مثبت، ابزارها و توانایی‌های بین‌فردی جدیدی کسب می‌کنند. در کلاس درس عقایدشان را بیان، در برابر فشار منفی هم‌سالان مقاومت و از خود دفاع می‌کنند. به‌علاوه، کار گروهی به نوجوانان کمک می‌کند ظرفیت ابراز وجود و جرأت‌ورزی هیجانی‌شان را افزایش دهند و در پی حل ناامنی‌های اجتماعی، به‌راحتی با هم‌سالان یا بزرگسالان صحبت کنند.

مزایای گروه‌درمانی در فهرست پنج موردی زیر خلاصه شده‌اند:

• اعتماد اجتماعی

جلسه‌های گروه موقعیتی را فراهم می‌کنند که به کودکان امکان می‌دهد شیوه‌های جدید برقراری ارتباط و پرورش رفتارهای اجتماعی بهتر را در هم ادغام کنند. کودکان در پی شکل‌گیری اعتماد و پرورش مهارت حرف زدن در گروه، راحت‌تر خود را در موقعیت‌های اجتماعی روزمره ابراز می‌کنند.

• مهارت‌های ارتباطی بهتر

بسیاری از نوجوانان در انتقال هیجان‌های خود مشکل دارند و احساسات‌شان را سرکوب می‌کنند. در اغلب موارد رفتارهای آزاردهنده‌ای مانند بدخلقی، زودرنجی و گردن‌کشی از استرس هیجانی تسکین‌نیافته ناشی می‌شوند. در گروه‌درمانی فرصت بی‌نظیر بررسی احساسات و ترس‌ها به همراه دیگر نوجوانان در اختیار کودکان قرار داده می‌شود. کودکان در پی پرورش مهارت‌های ارتباطی بهتر، جهشی را در بلوغ تجربه می‌کنند.

• تأثیر مثبت هم‌سالان

فشار هم‌سالان، هم از راه‌های مثبت و هم از راه‌های منفی، تأثیر بسیار مهمی در زندگی جوانان دارد. وقتی کودکان با هم‌سالانی معاشرت می‌کنند که آنها نیز سعی دارند خود را بهتر کنند و راه‌های سالم‌تری را برای برقراری ارتباط پرورش دهند، دیگر چندان احساس تنهایی نمی‌کنند. هر هفته اعضای گروه موفقیت‌های یکدیگر را تشویق می‌کنند و جشن می‌گیرند. این محیط مثبت اعتمادی را که کودکان برای غلبه بر خودناباوری و دست زدن به اقدام‌های اجتماعی نیاز دارند در اختیارشان قرار می‌دهد.

• بهبود روابط

احتمال ابتلا به اضطراب و افسردگی در نوجوانان منزوی بالاتر است؛ این نوجوانان در تلاشی برای تسکین ترس‌ها و ناامنی‌ها از هم‌سالان فاصله می‌گیرند. جلسه‌های گروهی به کودکان فرصت می‌دهند کیفیت روابط خود را با هم‌سالان بالا ببرند. کودکانی که در مدرسه در روابط ضعیفی گیر افتاده‌اند فرصت پیدا می‌کنند از نو شروع کنند و خارج از محیط مدرسه به اجتماعی از هم‌سالان بپیوندند که تحسین‌شان می‌کنند و برایشان ارزش قائل هستند.

• کاهش استرس

نوجوانان اغلب در پی فشارهای اجتماعی و تحصیلی احساس حقارت می‌کنند. کار گروهی به کودکان فرصت می‌دهد به واسطۀ گفتگو با هم‌سالانی که درک‌شان می‌کنند خود را تخلیه کنند و در نتیجه از استرس رها شوند. یاد می‌گیرند مشکلات را نادیده نگیرند و حس شوخ‌طبعی سالمی را پرورش دهند.  

آغازی نو

همۀ کودکان از مهارت‌های اجتماعی مناسب برخوردار نیستند. هرچه زودتر در مدیریت خود در گروه‌ها مهارت پیدا کنند، بهتر است. گروه‌درمانی فرصت بی‌نظیر پرورش اعتماد اجتماعی و اتکا به نفس را برای کودکان فراهم می‌کند. این بهترین هدیه‌ای است که هر نوجوانی ممکن است به آن نیاز داشته باشد.